USTAWA
z dnia 21 sierpnia 1997 r.
o ochronie zwierząt o ochronie zwierząt1)
(tekst jednolity)
Rozdział
1
Przepisy ogólne
Art. 1. 1. Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę.
2. W sprawach nieuregulowanych
w ustawie do zwierząt stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące rzeczy.
3. Organy administracji publicznej podejmują działania na rzecz ochrony zwierząt,
współdziałając w tym zakresie z odpowiednimi instytucjami i organizacjami
krajowymi i międzynarodowymi.
Art. 2. Ustawa reguluje postępowanie ze zwierzętami:
1) domowymi;
2) gospodarskimi;
3) wykorzystywanymi do celów rozrywkowych,
widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych;
4) (uchylony);
5) utrzymywanymi w ogrodach zoologicznych;
6) wolno żyjącymi (dzikimi);
7) obcymi faunie rodzimej.
Art. 3. W celu realizacji przepisów ustawy Inspekcja
Weterynaryjna oraz inne właściwe organy administracji rządowej i samorządu
terytorialnego współdziałają z samorządem lekarsko-weterynaryjnym oraz z innymi
instytucjami i organizacjami społecznymi, których statutowym celem działania
jest ochrona zwierząt.
Art. 4. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) (uchylony);
2) "humanitarnym traktowaniu zwierząt" -
rozumie się przez to traktowanie uwzględniające potrzeby zwierzęcia i
zapewniające mu opiekę i ochronę;
3) "konieczności bezzwłocznego uśmiercenia" -
rozumie się przez to obiektywny stan rzeczy stwierdzony, w miarę możliwości,
przez lekarza weterynarii, polegający na tym, że zwierzę może dalej żyć jedynie
cierpiąc i znosząc ból, a moralnym obowiązkiem człowieka staje się skrócenie
cierpień zwierzęcia;
4) "menażerii objazdowej" - rozumie się przez
to przedsiębiorcę wykonującego działalność w zakresie organizowania obwoźnych
wystaw zwierząt;
5) (uchylony);
6) "ogłuszaniu zwierzęcia" - rozumie się
przez to metodę profesjonalnego całkowitego wyłączenia świadomości zwierzęcia,
trwającego aż do jego śmierci;
7) "okrutnych metodach w chowie lub hodowli
zwierząt" - rozumie się przez to działania lub zaniechania człowieka
prowadzące w sposób oczywisty do zmian patologicznych w organizmie zwierzęcia
(somatycznych lub psychicznych), zwłaszcza w postaci skutków znoszenia
dotkliwego bólu, przymuszania do określonego zachowania się (uległości) głodem,
pragnieniem, działaniem prądu elektrycznego (z wyjątkiem używania pastuchów
elektrycznych, treserów oraz urządzeń elektrycznych służących do przepędu
zwierząt) bądź innymi zabiegami tego rodzaju, w szczególności karmienie i
pojenie zwierząt przemocą;
8) "okrutnym traktowaniu" - rozumie się
przez to wymienione w ustawie przypadki znęcania się nad zwierzętami oraz inne
postępowanie właściciela bądź innej osoby, prowadzące do skutków porównywalnych
ze skutkami znęcania się;
9) "pielęgnacji" - rozumie się przez to
wszystkie aspekty relacji pomiędzy człowiekiem a zwierzęciem, w szczególności
uruchamiane przez człowieka zasoby materialne i niematerialne, aby uzyskać i
utrzymać u zwierzęcia stan fizyczny i psychiczny, w którym najlepiej ono znosi
warunki bytowania narzucone przez człowieka;
10) "przeciążaniu zwierząt" - rozumie się
przez to zmuszanie do nadmiernego wysiłku energetycznego, nieodpowiadającego
możliwościom kondycyjnym zwierzęcia ze względu na jego stan fizyczny i
zdrowotny;
11) "rażącym zaniedbaniu" - rozumie się przez to
drastyczne odstępstwo od określonych w ustawie norm postępowania ze
zwierzęciem, a w szczególności w zakresie utrzymywania zwierzęcia w stanie
zagłodzenia, brudu, nieleczonej choroby, w niewłaściwym pomieszczeniu i
nadmiernej ciasnocie;
12) "szczególnym okrucieństwie zabijającego
zwierzę" - rozumie się przez to przedsiębranie przez sprawcę działań
charakteryzujących się drastycznością form i metod zadawania śmierci, a
zwłaszcza zadawanie śmierci w sposób wyszukany lub powolny, obliczony z
premedytacją na zwiększenie rozmiaru cierpień i czasu ich trwania;
13) "ubojni" - rozumie się przez to każdy
zakład pozostający pod państwową kontrolą sanitarną i weterynaryjną,
przeznaczony do wykonywania uboju zwierząt;
14) "uwięzi" - rozumie się przez to wszelkie
urządzenia mechaniczne krępujące swobodę ruchów zwierzęcia, w zakresie
możliwości przemieszczania się ponad ustalony zakres, jak też niektóre
urządzenia do kierowania ruchami zwierzęcia w sposób zamierzony przez
człowieka;
15) "właściwych warunkach bytowania" -
rozumie się przez to zapewnienie zwierzęciu możliwości egzystencji, zgodnie z
potrzebami danego gatunku, rasy, płci i wieku;
16) "zwierzętach bezdomnych" - rozumie się
przez to zwierzęta domowe lub gospodarskie, które uciekły, zabłąkały się lub
zostały porzucone przez człowieka, a nie ma możliwości ustalenia ich
właściciela lub innej osoby, pod której opieką trwale dotąd pozostawały;
17) "zwierzętach domowych" - rozumie się
przez to zwierzęta tradycyjnie przebywające wraz z człowiekiem w jego domu lub
innym odpowiednim pomieszczeniu, utrzymywane przez człowieka w charakterze jego
towarzysza;
18) "zwierzętach gospodarskich" - rozumie się
przez to zwierzęta gospodarskie w rozumieniu przepisów o organizacji hodowli i
rozrodzie zwierząt gospodarskich;
19) "zwierzętach laboratoryjnych" - rozumie
się przez to zwierzęta laboratoryjne w rozumieniu ustawy z dnia 21 stycznia
2005 r. o doświadczeniach na zwierzętach (Dz. U. Nr 33, poz. 289);
20) "zwierzętach wykorzystywanych do celów
specjalnych" - rozumie się przez to zwierzęta, których profesjonalna
tresura oraz używanie odbywa się na podstawie odrębnych przepisów, regulujących
szczegółowe zasady działania jednostek Polskich Sił Zbrojnych, Policji, Straży
Granicznej i innych formacji podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych i
Administracji, służb kontroli celnej, ratownictwa oraz regulujących zasady
szkolenia i wykorzystania psów - przewodników osób ociemniałych;
21) "zwierzętach wolno żyjących (dzikich)" -
rozumie się przez to zwierzęta nieudomowione żyjące w warunkach niezależnych od
człowieka;
22) (uchylony);
23) (uchylony).
Art. 5. Każde zwierzę wymaga humanitarnego
traktowania.
Art. 6. 1. Nieuzasadnione lub niehumanitarne zabijanie zwierząt oraz
znęcanie się nad nimi jest zabronione.
2. Przez znęcanie się nad zwierzętami należy rozumieć zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień, a w szczególności:
1) umyślne zranienie lub okaleczenie zwierzęcia, niestanowiące dozwolonego
prawem zabiegu lub doświadczenia na zwierzęciu;
1a) znakowanie zwierząt stałocieplnych przez wypalanie lub
wymrażanie;
2) (uchylony);
3) umyślne używanie do pracy lub w celach sportowych
albo rozrywkowych zwierząt chorych, w tym rannych lub kulawych, albo zmuszanie
ich do czynności mogących spowodować ból;
4) bicie zwierząt przedmiotami twardymi i ostrymi lub
zaopatrzonymi w urządzenia obliczone na sprawianie specjalnego bólu, bicie po
głowie, dolnej części brzucha, dolnych częściach kończyn;
5) przeciążanie zwierząt pociągowych i jucznych
ładunkami w oczywisty sposób nieodpowiadającymi ich sile i kondycji lub stanowi
dróg lub zmuszanie takich zwierząt do zbyt szybkiego biegu;
6) transport zwierząt, w tym zwierząt hodowlanych,
rzeźnych i przewożonych na targowiska, przenoszenie lub przepędzanie zwierząt w
sposób powodujący ich zbędne cierpienie i stres;
7) używanie uprzęży, pęt, stelaży, więzów lub innych
urządzeń zmuszających zwierzę do przebywania w nienaturalnej pozycji,
powodujących zbędny ból, uszkodzenia ciała albo śmierć;
8) dokonywanie na zwierzętach zabiegów i operacji
chirurgicznych przez osoby nieposiadające wymaganych uprawnień bądź niezgodnie
z zasadami sztuki lekarsko-weterynaryjnej, bez zachowania koniecznej
ostrożności i oględności oraz w sposób sprawiający ból, któremu można było
zapobiec;
9) złośliwe straszenie lub drażnienie zwierząt;
10) utrzymywanie zwierząt w niewłaściwych warunkach
bytowania, w tym utrzymywanie ich w stanie rażącego niechlujstwa oraz w
pomieszczeniach albo klatkach uniemożliwiających im zachowanie naturalnej
pozycji;
11) porzucanie zwierzęcia, a w szczególności psa lub
kota, przez właściciela bądź przez inną osobę, pod której opieką zwierzę
pozostaje;
12) stosowanie okrutnych metod w chowie lub hodowli
zwierząt;
13) (uchylony);
14) trzymanie zwierząt na uwięzi, która powoduje u nich
uszkodzenie ciała lub cierpienie oraz nie zapewnia możliwości niezbędnego
ruchu;
15) organizowanie walk zwierząt.
Art. 7. 1. Zwierzę traktowane w sposób określony w art. 6 ust. 2 może być czasowo odebrane właścicielowi lub opiekunowi na podstawie decyzji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego ze względu na miejsce pobytu zwierzęcia i przekazane:
1) schronisku dla zwierząt, jeżeli
jest to zwierzę domowe lub laboratoryjne, lub
2) państwowej jednostce organizacyjnej prowadzącej
gospodarstwo rolne, jeżeli jest to zwierzę gospodarskie, lub
3) ogrodowi zoologicznemu lub schronisku dla zwierząt,
jeżeli jest to zwierzę wykorzystywane do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych,
sportowych lub utrzymywane w ogrodach zoologicznych.
1a. Decyzja, o której mowa w
ust. 1, podejmowana jest z urzędu lub na wniosek Policji, lekarza weterynarii
lub upoważnionego przedstawiciela organizacji społecznej, której statutowym
celem działania jest ochrona zwierząt.
1b. Przekazanie zwierzęcia, o którym mowa w ust. 1, następuje za zgodą
podmiotu, któremu zwierzę ma być przekazane.
1c. W przypadku braku zgody, o której mowa w ust. 1b, lub wystąpienia innych
okoliczności uniemożliwiających przekazanie zwierzęcia podmiotom, o których
mowa w ust. 1, zwierzę może zostać nieodpłatnie przekazane innej osobie prawnej
lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej albo osobie
fizycznej, która zapewni mu właściwą opiekę.
2. Decyzja, o której mowa w ust. 1, podlega natychmiastowemu wykonaniu.
2a. Od decyzji, o której mowa w ust. 1, przysługuje prawo wniesienia odwołania
do samorządowego kolegium odwoławczego w terminie 3 dni od daty doręczenia
decyzji. Samorządowe kolegium odwoławcze rozpoznaje odwołanie w terminie 7 dni.
3. W przypadkach niecierpiących zwłoki, gdy dalsze pozostawanie zwierzęcia u
dotychczasowego właściciela lub opiekuna zagraża jego życiu, policjant, a także
upoważniony przedstawiciel organizacji społecznej, której statutowym celem
działania jest ochrona zwierząt, może odebrać mu zwierzę, zawiadamiając o tym
niezwłocznie wójta (burmistrza, prezydenta miasta), celem podjęcia przez ten
organ decyzji w przedmiocie odebrania zwierzęcia.
4. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 3, kosztami transportu, utrzymania
i koniecznego leczenia zwierzęcia obciąża się jego dotychczasowego właściciela
lub opiekuna.
5. Do należności z tytułu kosztów określonych w ust. 4 stosuje się przepisy o
postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
6. Odebrane zwierzę podlega zwrotowi, jeżeli sąd nie orzeknie w trybie art. 35
ust. 3 przepadku zwierzęcia, a także jeżeli postępowanie karne w tej sprawie
zostanie umorzone.
Art. 8. 1. (skreślony).
2. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania uwzględni
problematykę ochrony zwierząt w podstawie programowej kształcenia ogólnego.
3. Zarząd województwa przygotowuje i wykonuje program upowszechniania
znajomości przepisów ustawy wśród rolników przez wojewódzkie ośrodki doradztwa
rolniczego.
4. (skreślony).
5. Zadania samorządu województwa, o których mowa w art. 13 ust. 1, art.
22 ust. 1, art. 22a i art. 33a ust. 2, są zadaniami z zakresu administracji
rządowej.
Rozdział 2
Zwierzęta domowe
Art. 9. 1. Kto utrzymuje zwierzę domowe, ma obowiązek zapewnić mu
pomieszczenie chroniące je przed zimnem, upałami i opadami atmosferycznymi, z
dostępem do światła dziennego, umożliwiające swobodną zmianę pozycji ciała,
odpowiednią karmę i stały dostęp do wody.
2. Uwięź, na której jest
trzymane zwierzę, nie może powodować u niego urazów ani cierpień oraz musi mu
zapewnić możliwość niezbędnego ruchu.
Art. 10. 1. Prowadzenie hodowli lub utrzymywanie psa rasy uznawanej za agresywną wymaga zezwolenia organu gminy właściwego ze względu na planowane miejsce prowadzenia hodowli lub utrzymywania psa, wydawanego na wniosek osoby zamierzającej prowadzić taką hodowlę lub utrzymywać takiego psa.
2. Zezwolenia, o którym mowa w
ust. 1, nie wydaje się, a wydane cofa się, jeżeli pies będzie lub jest
utrzymywany w warunkach i w sposób, które stanowią zagrożenie dla ludzi lub
zwierząt.
3. Minister właściwy do spraw administracji publicznej, po zasięgnięciu opinii
Związku Kynologicznego w Polsce, ustala, w drodze rozporządzenia, wykaz ras
psów uznawanych za agresywne, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia
bezpieczeństwa ludzi i zwierząt.
Art. 11. 1. Zapewnianie opieki bezdomnym zwierzętom oraz ich wyłapywanie należy do zadań własnych gmin.
2. Minister właściwy do spraw
administracji publicznej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
środowiska określi, w drodze rozporządzenia, zasady i warunki wyłapywania
bezdomnych zwierząt.
3. Wyłapywanie bezdomnych zwierząt oraz rozstrzyganie o dalszym postępowaniu z
tymi zwierzętami odbywa się wyłącznie na mocy uchwały rady gminy podjętej po
uzgodnieniu z powiatowym lekarzem weterynarii oraz po zasięgnięciu opinii
upoważnionego przedstawiciela organizacji społecznej, której statutowym celem
działania jest ochrona zwierząt.
4. Organizacje społeczne, których statutowym celem działania jest ochrona
zwierząt, mogą zapewniać bezdomnym zwierzętom opiekę i w tym celu prowadzić
schroniska dla zwierząt, w porozumieniu z właściwymi organami samorządu
terytorialnego.
Art. 11a. 1. Rada gminy może w drodze uchwały przyjąć program zapobiegający bezdomności zwierząt obejmujący w szczególności:
1) sterylizację albo kastrację
zwierząt;
2) poszukiwanie nowych właścicieli dla zwierząt;
3) usypianie ślepych miotów.
2. Koszty realizacji programu, o którym mowa w ust. 1, ponosi gmina.
Rozdział
3
Zwierzęta gospodarskie
Art. 12. 1. Kto utrzymuje zwierzęta gospodarskie jest obowiązany do zapewnienia im opieki i właściwych warunków bytowania.
2. Warunki chowu lub hodowli zwierząt nie mogą powodować
urazów i uszkodzeń ciała lub innych cierpień.
3. (uchylony).
3a. (uchylony).
4. Zabrania się tuczu gęsi i kaczek na stłuszczone wątroby.
4a. Z zastrzeżeniem ust. 4b zabrania się utrzymywania cieląt:
1) powyżej 8 tygodnia życia w
pojedynczych boksach;
2) na uwięzi, z wyjątkiem pory karmienia, a w czasie
jej trwania nie dłużej niż jedną godzinę.
4b. Przepis ust. 4a pkt 1 nie
dotyczy gospodarstw rolnych, w których jednocześnie utrzymywane jest mniej niż
6 cieląt.
5. Obsada zwierząt ponad ustalone normy powierzchni dla danego gatunku, wieku i
stanu fizjologicznego jest zabroniona.
6. Zabrania się importu zwierząt i produktów zwierzęcych uzyskanych w wyniku
chowu lub hodowli z naruszeniem przepisów niniejszej ustawy.
6a. Utrzymujący zwierzęta gospodarskie przechowuje przez okres 3 lat dokumentację
weterynaryjną dotyczącą przebiegu leczenia, przeprowadzonych zabiegów
weterynaryjnych oraz padłych zwierząt.
7. Minister właściwy do spraw rolnictwa w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, minimalne warunki
utrzymywania poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich, mając na względzie
zapewnienie im właściwej opieki.
Art. 13. 1. Wprowadzenie dotychczas niestosowanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej technologii chowu zwierząt wymaga uzyskania zezwolenia marszałka województwa stwierdzającego, że technologia spełnia wymogi określone ustawą.
2. Minister Rolnictwa i
Gospodarki Żywnościowej określi, w drodze rozporządzenia, warunki, tryb i
sposób wydawania zezwolenia, o którym mowa w ust. 1.
Art. 14. 1. Sposób i warunki używania zwierząt do pracy nie mogą stwarzać nieuzasadnionego zagrożenia dla ich życia i zdrowia ani zadawać im cierpienia.
2. Zabrania się w szczególności:
1) przeciążania zwierząt;
2) używania do pracy zwierząt chorych lub
niedożywionych;
3) używania uprzęży, wędzideł, rzędów wierzchowych,
juków, podków, pojazdów lub narzędzi mogących, ze względu na zły stan
techniczny lub niewłaściwą konstrukcję, spowodować obrażenia ciała lub śmierć
zwierzęcia;
4) używania do popędzania zwierząt przedmiotów lub
narzędzi, które mogą spowodować okaleczenie zwierzęcia;
5) zmuszania do wyczerpującego kłusu lub galopu
zwierząt ciągnących ładunek;
6) używania do zrywki drewna koni poniżej piątego roku
życia.
3. Osoba wykorzystująca
zwierzęta do pracy ma obowiązek zapewnić im, w ciągu każdej doby, wypoczynek
dla regeneracji sił, właściwy dla danego gatunku.
Rozdział
4
Zwierzęta wykorzystywane do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych,
sportowych i specjalnych
Art. 15. 1. Warunki występów, treningów i tresury oraz metody postępowania ze zwierzętami wykorzystywanymi do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych nie mogą zagrażać ich życiu i zdrowiu ani powodować cierpienia.
2. Warunki występów zwierząt, o
których mowa w ust. 1, muszą być określone w przygotowanym przez organizatora
występu scenariuszu lub odpowiednim programie zatwierdzonym przez Głównego
Lekarza Weterynarii albo wskazaną przez niego osobę.
3. Zabrania się stosowania wobec zwierząt farmakologicznych i mechanicznych
metod i środków dopingujących.
4. Zwierzęta, o których mowa w ust. 1, powinny mieć zapewniony właściwy
wypoczynek. Zabrania się w szczególności wykorzystywania tych zwierząt
bezpośrednio po transporcie, bez regeneracji wypoczynkowo-ruchowej.
5. Zwierzętom, o których mowa w ust. 1, należy zapewnić opiekę
lekarsko-weterynaryjną.
6. (skreślony).
Art. 16. Zabrania się wykorzystywania zwierząt w
widowiskach i sportach noszących znamiona okrucieństwa, w szczególności
zabrania się organizowania walk z udziałem byków, psów, kogutów.
Art. 17. 1. Do tresury i pokazów dla celów widowiskowo-rozrywkowych mogą
być wykorzystywane tylko zwierzęta urodzone i wychowane w niewoli i tylko
takie, którym mogą być zapewnione warunki egzystencji stosowne do potrzeb
danego gatunku.
2. Tresura zwierząt do celów
widowiskowo-rozrywkowych i obronnych nie może być prowadzona w sposób
powodujący ich cierpienie.
3. Nie wolno prowadzić tresury zwierząt wyłącznie w celu zwiększenia ich
agresywności.
4. Zabrania się zmuszania zwierząt do wykonywania czynności, które powodują ból
lub są sprzeczne z ich naturą.
5. Zabrania się działalności menażerii objazdowych.
6. Zabrania się propagowania lub upowszechniania drastycznych scen zabijania,
zadawania cierpienia lub innej przemocy, ze strony człowieka, której ofiarami
są zwierzęta, chyba że sceny te mają na celu napiętnowanie okrutnego zachowania
wobec zwierząt.
7. Do zwierząt, o których mowa w ust. 2, stosuje się odpowiednio przepisy art.
9.
8. Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw kultury określi, w drodze rozporządzenia, minimalne warunki
utrzymywania poszczególnych gatunków zwierząt wykorzystywanych do celów
rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych, mając na
względzie zapewnienie im właściwej opieki.
9. (skreślony).
Art. 18. 1. Zwierzęta wykorzystywane do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych mogą być przetrzymywane, hodowane i prezentowane jedynie w stadninach, cyrkach lub bazach cyrkowych oraz w miejscach przeznaczonych dla zwierząt wykorzystywanych do celów specjalnych, pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej.
2. Przetrzymywanie, hodowla lub
prezentacja zwierząt, o których mowa w ust. 1, musi być wykonywana w sposób
gwarantujący bezpieczeństwo ludzi i zwierząt.
Rozdział 5 (uchylony).
Art. 19. (uchylony).
Art. 20. (uchylony).
Rozdział 6
Zwierzęta
wolno żyjące (dzikie)
Art. 21. Zwierzęta wolno żyjące stanowią dobro
ogólnonarodowe i powinny mieć zapewnione warunki rozwoju i swobodnego bytu, z
wyjątkiem tych, o których mowa w art. 33a ust. 1.
Art. 22. 1. Pozyskiwanie zwierząt wolno żyjących (dzikich) w celu
preparowania ich zwłok wymaga zezwolenia marszałka województwa właściwego ze
względu na miejsce wykonywania eksponatów.
2. Zezwolenie, o którym mowa w
ust. 1, wydaje się, jeżeli zwłoki zwierząt będą preparowane wyłącznie w celu
naukowym, dydaktycznym lub edukacyjnym.
3. W zezwoleniu ustala się warunki i sposób pozyskiwania zwierząt, o których
mowa w ust. 1, po uzyskaniu opinii starosty właściwego ze względu na miejsce
pozyskiwania tych zwierząt.
4. Przepisów ust. 1-3 nie stosuje się do zwierząt wolno żyjących (dzikich),
których pozyskiwanie regulują odrębne przepisy.
5. Zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, nie wydaje się, a wydane cofa, jeżeli:
1) zachodzi uzasadniona potrzeba ochrony zasobów
genetycznych;
2) przemawiają za tym względy sanitarne.
Art. 22a.
Pozyskiwanie zwierząt wolno żyjących (dzikich) w celu tworzenia kolekcji
spreparowanych zwłok tych zwierząt wymaga zgody marszałka województwa
właściwego ze względu na miejsce tworzenia takiej kolekcji.
Art. 23. (skreślony).
Rozdział 7
Transport zwierząt
Art. 24. Zasady postępowania w zakresie transportu zwierząt
kręgowych są określone w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1/2005 z dnia 22 grudnia
2004 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i związanych z tym
działań oraz zmieniającym dyrektywy 64/432/EWG i 93/119/WE oraz rozporządzenie
(WE) nr 1255/97 (Dz. Urz. UE L 3 z 5.01.2005, str. 1), zwanym dalej
"rozporządzeniem nr 1/2005".
Art. 24a. Powiatowy lekarz weterynarii wykonuje zadania i
uprawnienia właściwej władzy określone w rozporządzeniu nr 1/2005, w tym:
1) przeprowadza
kontrole;
2) wydaje, na wniosek, decyzje w sprawach:
a) zezwoleń,
o których mowa w art. 10 i 11 rozporządzenia nr 1/2005,
b) licencji, o których mowa w art. 17 ust. 2 rozporządzenia
nr 1/2005,
c) świadectw zatwierdzenia, o których mowa w art. 18 ust. 1 i
art. 19 ust. 1 rozporządzenia nr 1/2005.
Art. 24b. Powiatowy lekarz weterynarii prowadzi
rejestry, o których mowa w art. 13 ust. 3 i 4, art. 18 ust. 3 i art. 19 ust. 3
i 4 rozporządzenia nr 1/2005, oraz przekazuje Głównemu Lekarzowi Weterynarii,
za pośrednictwem wojewódzkiego lekarza weterynarii, informacje zawarte w tych
rejestrach, w tym informacje o każdej zmianie stanu faktycznego lub prawnego w
nich ujawnionego.
Art. 24c. 1. Szkolenia osób, o których mowa w art. 6 ust. 4 i 5
oraz art. 9 ust. 2 lit. a rozporządzenia nr 1/2005, prowadzi się po uzyskaniu
upoważnienia powiatowego lekarza weterynarii właściwego ze względu na miejsce
prowadzenia szkolenia.
2. Powiatowy lekarz weterynarii, w drodze decyzji, udziela
upoważnienia do prowadzenia szkolenia osób, o których mowa w art. 6 ust. 4 lub
5 lub art. 9 ust. 2 lit. a rozporządzenia nr 1/2005, jeżeli podmiot
zamierzający je prowadzić przedstawi:
1) program szkolenia uwzględniający zakres określony w
załącznikach I, II lub IV do rozporządzenia nr 1/2005;
2) plan realizacji szkolenia;
3) listę osób wyznaczonych do prowadzenia szkolenia.
Art. 24d. W przypadku szkolenia osób, o których mowa w art. 6 ust.
5 rozporządzenia nr 1/2005, powiatowy lekarz weterynarii właściwy ze względu na
miejsce prowadzenia szkolenia powołuje komisję egzaminacyjną w celu
przeprowadzenia egzaminu kończącego szkolenie.
Art. 24e. 1. Podmiot upoważniony do prowadzenia szkolenia,
niezwłocznie po zakończeniu szkolenia, albo komisja egzaminacyjna, niezwłocznie
po przeprowadzeniu egzaminu kończącego szkolenie, sporządza protokół, który
następnie przekazuje powiatowemu lekarzowi weterynarii właściwemu ze względu na
miejsce prowadzenia szkolenia.
2. Powiatowy lekarz
weterynarii, po otrzymaniu protokołu, o którym mowa w ust. 1, wydaje:
1) zaświadczenia albo
2) licencje - w przypadku osób, o których mowa w art. 6
ust. 5 rozporządzenia nr 1/2005 - potwierdzające kwalifikacje w zakresie
transportu lub obsługi zwierząt.
Art. 24f. Minister właściwy do spraw rolnictwa, w drodze rozporządzenia, określi:
1) tryb
powoływania komisji egzaminacyjnej, o której mowa w art. 24d, oraz kwalifikacje
osób wchodzących w jej skład,
2) sposób przeprowadzania egzaminu kończącego szkolenie
osób, o których mowa w art. 6 ust. 5 rozporządzenia nr 1/2005,
3) zakres informacji zawartych w protokole, o którym
mowa w art. 24e ust. 1,
4) wzory zaświadczeń, o których mowa w art. 24e ust. 2
pkt 1
- mając na względzie zapewnienie uzyskania odpowiednich kwalifikacji w zakresie
ochrony zwierząt w czasie transportu, w tym uzyskanie przez osoby przeszkolone
wiedzy i umiejętności w zakresie, o którym mowa w załącznikach I, II lub IV do
rozporządzenia nr 1/2005.
Art. 24g. Koszty
szkolenia ponoszą odpowiednio przewoźnicy, o których mowa w art. 6 ust. 4
rozporządzenia nr 1/2005, albo operatorzy punktów gromadzenia, o których mowa w
art. 9 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2005.
Art. 25. Prowadzący pojazd mechaniczny, który potrącił zwierzę,
obowiązany jest, w miarę możliwości, do zapewnienia mu stosownej pomocy lub
zawiadomienia jednej ze służb, o których mowa w art. 33 ust. 3.
Art. 26. (skreślony).
Rozdział 8
Zabiegi na zwierzętach
Art. 27. 1. Zabiegi lekarsko-weterynaryjne na zwierzętach są
dopuszczalne dla ratowania ich życia lub zdrowia oraz dla koniecznego
ograniczenia populacji i mogą być przeprowadzane wyłącznie przez osoby
uprawnione.
2. Zabiegi
lekarsko-weterynaryjne i zootechniczne lub inne zabiegi wynikające z
technologii produkcji mogą być wykonywane na zwierzętach wyłącznie przez osoby
posiadające kwalifikacje określone odrębnymi przepisami, z zachowaniem
koniecznej ostrożności, w sposób zapewniający ograniczenie cierpień i stresu
zwierzęcia.
3. Zabiegi powodujące ból wykonuje się w znieczuleniu ogólnym albo miejscowym,
z wyjątkiem tych zabiegów, które według zasad sztuki weterynaryjnej wykonuje
się bez znieczulenia.
Rozdział 9 (uchylony).
Art. 28. (uchylony).
Art. 29. (uchylony).
Art. 30. (uchylony).
Art. 31. (uchylony).
Art. 32. (uchylony).
Rozdział 10
Ubój, uśmiercanie i ograniczenie populacji zwierząt
Art. 33. 1. Uśmiercanie zwierząt może być uzasadnione wyłącznie:
1) potrzebą
gospodarczą;
2) względami humanitarnymi;
3) koniecznością sanitarną;
4) nadmierną agresywnością, powodującą
bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzkiego, a także dla zwierząt
hodowlanych lub dziko żyjących;
5) potrzebami nauki, z zastrzeżeniem
przepisów rozdziału 9;
6) wykonywaniem zadań związanych z
ochroną przyrody.
1a. Uśmiercanie zwierząt może odbywać się wyłącznie w sposób
humanitarny polegający na zadawaniu przy tym minimum cierpienia fizycznego i
psychicznego.
1b. Jeżeli Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska lub regionalny dyrektor
ochrony środowiska wydał zezwolenie na zabicie zwierząt objętych ochroną
gatunkową, mogą one być uśmiercone przy użyciu broni myśliwskiej przez osoby
uprawnione do posiadania tej broni.
2. Jeżeli zachodzą przyczyny, o
których mowa w ust. 1 pkt 2-5, zwierzę może być uśmiercone za zgodą
właściciela, a w braku jego zgody, na podstawie orzeczenia lekarza weterynarii.
Ustalenie właściciela i uzyskanie jego zgody nie dotyczy zwierząt chorych na
choroby zwalczane z urzędu.
3. W przypadku konieczności bezzwłocznego uśmiercenia, w celu zakończenia
cierpień zwierzęcia, potrzebę jego uśmiercenia stwierdza lekarz weterynarii,
członek Polskiego Związku Łowieckiego, inspektor organizacji społecznej, której
statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, funkcjonariusz Policji,
straży miejskiej lub gminnej, Straży Granicznej, pracownik Służby Leśnej lub
Służby Parków Narodowych, strażnik Państwowej Straży Łowieckiej, strażnik
łowiecki lub strażnik Państwowej Straży Rybackiej.
3a. Gdy bezzwłoczne uśmiercenie zwierzęcia jest niezbędne do realizacji zadań
związanych z ochroną przyrody na obszarze parku narodowego, potrzebę
uśmiercenia zwierzęcia stanowiącego zagrożenie stwierdza w decyzji
administracyjnej dyrektor parku narodowego, na którego obszarze znajduje się to
zwierzę. Uprawnionymi do wykonania decyzji są upoważnieni przez dyrektora parku
narodowego pracownicy wchodzący w skład Służby Parków Narodowych.
4. W sytuacji, o której mowa w ust. 3 i 3a, dopuszczalne jest użycie broni palnej
przez osobę uprawnioną.
Art. 33a. 1. W przypadku gdy zwierzęta stanowią nadzwyczajne zagrożenie dla życia, zdrowia lub gospodarki człowieka, w tym gospodarki łowieckiej, dopuszcza się podjęcie działań mających na celu ograniczenie populacji tych zwierząt.
2. Sejmik województwa, po
zasięgnięciu opinii Państwowej Rady Ochrony Przyrody, organizacji społecznej,
której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, oraz Polskiego Związku
Łowieckiego, określi, w drodze uchwały, miejsce, warunki, czas i sposoby
ograniczenia populacji zwierząt, o których mowa w ust. 1.
3. Zdziczałe psy i koty przebywające bez opieki i dozoru człowieka na terenie
obwodów łowieckich w odległości większej niż 200 m od zabudowań mieszkalnych i stanowiące zagrożenie dla zwierząt dziko żyjących, w tym zwierząt
łownych, mogą być zwalczane przez dzierżawców lub zarządców obwodów łowieckich.
Art. 33 ust. 4 stosuje się odpowiednio.
Art. 34. 1. Zwierzę kręgowe w ubojni może zostać uśmiercone tylko po uprzednim pozbawieniu świadomości przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje.
2. W ubojni wyodrębnia się pomieszczenie do
przetrzymywania zwierząt oraz pomieszczenie do ogłuszania i wykrwawiania
zwierząt.
3. W uboju domowym zwierzęta kopytne mogą być uśmiercane tylko po uprzednim ich
pozbawieniu świadomości przez przyuczonego ubojowca.
4. Zabrania się:
1) uśmiercania zwierząt w okresie stanowiącym 10 %
czasu trwania ciąży dla danego gatunku, bezpośrednio poprzedzającym planowany
termin porodu, oraz 48 godzin po porodzie, z wyjątkiem:
a) uśmiercenia zwierząt w przypadkach określonych w
ustawie z dnia 21 stycznia 2005 r. o doświadczeniach na zwierzętach (Dz. U. Nr
33, poz. 289 oraz z 2006 r. Nr 171, poz. 1225 i Nr 220, poz. 1600),
b) konieczności bezzwłocznego uśmiercenia,
c) wydania przez powiatowego lekarza weterynarii decyzji
nakazującej zabicie lub ubój zwierząt na podstawie art. 44 ust. 1 pkt 4 ustawy
z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób
zakaźnych zwierząt (Dz. U. Nr 69, poz. 625, z późn. zm.);
2) uboju lub
uśmiercania zwierząt kręgowych przy udziale dzieci lub w ich obecności;
3) wytrzewiania (patroszenia), oparzania, zdejmowania
skóry, wędzenia i oddzielania części zwierząt stałocieplnych, przed ustaniem
odruchów oddechowych i mięśniowych.
5. (skreślony).
6. Minister właściwy do spraw rolnictwa określi, w drodze rozporządzenia:
1) kwalifikacje osób uprawnionych do zawodowego uboju,
2) warunki wyładunku, przemieszczania, przetrzymywania,
unieruchamiania w celu dokonania uboju lub uśmiercenia zwierząt,
3) warunki i metody uboju i uśmiercania zwierząt
stosownie do gatunku
- mając na względzie zapewnienie humanitarnego traktowania zwierząt podczas ich
uboju lub uśmiercania.
Rozdział 10a
Nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt
Art. 34a. 1. Inspekcja Weterynaryjna sprawuje nadzór nad przestrzeganiem
przepisów o ochronie zwierząt.
2. W zakresie wykonywania
nadzoru, o którym mowa w ust. 1, pracownicy Inspekcji Weterynaryjnej oraz osoby
wyznaczone przez organy tej Inspekcji posiadają uprawnienia określone w ustawie
z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. Nr 33, poz. 287,
z późn. zm.).
3. Organizacje społeczne, których statutowym celem działania jest ochrona
zwierząt, mogą współdziałać z Inspekcją Weterynaryjną w sprawowaniu nadzoru, o
którym mowa w ust. 1.
4. (uchylony).
Rozdział 11
Przepisy karne
Art. 35. 1. Kto zabija, uśmierca zwierzę albo dokonuje uboju
zwierzęcia z naruszeniem przepisów art. 6 ust. 1, art. 33 lub art. 34 ust. 1-4,
albo znęca się nad nim w sposób określony w art. 6 ust. 2, podlega grzywnie,
karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
2. Jeżeli sprawca czynu
określonego w ust. 1 działa ze szczególnym okrucieństwem,podlega grzywnie,
karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
3. W razie skazania za przestępstwo określone w ust. 1, sąd może orzec
przepadek zwierzęcia, a w razie skazania za przestępstwo określone w ust. 2,
sąd orzeka przepadek zwierzęcia - jeżeli sprawca jest jego właścicielem.
4. W razie skazania za przestępstwo określone w ust. 1 lub 2, sąd może orzec
wobec sprawcy zakaz wykonywania określonego zawodu, prowadzenia określonej
działalności lub wykonywania czynności wymagających zezwolenia, które są
związane z wykorzystywaniem zwierząt lub oddziaływaniem na nie, a także może
orzec przepadek narzędzi lub przedmiotów służących do popełnienia przestępstwa
oraz przedmiotów pochodzących z przestępstwa.
5. W razie skazania za przestępstwo określone w ust. 1 lub 2, sąd może orzec
nawiązkę w wysokości od 25 zł do 2.500 zł na cel związany z ochroną zwierząt,
wskazany przez sąd.
Art. 36. (uchylony).
Art. 37. 1. Kto narusza nakazy albo zakazy określone w art. 9,
art. 12 ust. 1-6, art. 13 ust. 1, art. 14, art. 15 ust. 1-5, art. 16, art. 17
ust. 1-7, art. 18, art. 22 ust. 1, art. 22a, art. 25 i art. 27, podlega karze
aresztu lub grzywny.
2. Usiłowanie, podżeganie i
pomocnictwo do czynu określonego w ust. 1 jest karalne.
3. W razie ukarania za wykroczenie, o którym mowa w ust. 1, można orzec
przepadek narzędzi lub przedmiotów służących do popełnienia wykroczenia oraz
przedmiotów z niego pochodzących, jak również można orzec przepadek zwierzęcia.
4. W razie popełnienia wykroczenia, o którym mowa w ust. 1, można orzec
nawiązkę w wysokości do 1.000 zł na cel związany z ochroną zwierząt.
Art. 37a. 1. Kto prowadzi hodowlę lub utrzymuje psa
rasy uznawanej za agresywną bez wymaganego zezwolenia,
podlega karze aresztu lub grzywny.
2. W razie ukarania za wykroczenie,
o którym mowa w ust. 1, można orzec przepadek zwierzęcia.
Art. 37b. 1. Kto, będąc przewoźnikiem w rozumieniu art. 2 lit. x rozporządzenia nr 1/2005:
1) transportuje zwierzęta bez
dokumentów, o których mowa w art. 4, art. 10 i art. 11 rozporządzenia nr
1/2005, lub
2) transportuje zwierzęta bez licencji, o której mowa w
art. 17 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2005, lub
3) transportuje zwierzęta bez świadectw zatwierdzenia,
o których mowa w art. 18 ust. 1 albo art. 19 ust. 1 rozporządzenia nr 1/2005,
lub
4) nie zapewnia transportowanym zwierzętom warunków, o
których mowa w załączniku I do rozporządzenia nr 1/2005, lub
5) nie wypełnia obowiązku określonego w art. 6 ust. 4 i
6 rozporządzenia nr 1/2005,
podlega karze aresztu lub grzywny.
2. Kto, będąc:
1) opiekunem w rozumieniu art. 2 lit. k rozporządzenia nr 1/2005, nie
wypełnia obowiązków określonych w art. 8 tego rozporządzenia,
2) operatorem punktu gromadzenia zwierząt, nie wypełnia
obowiązków określonych w art. 9 rozporządzenia nr 1/2005,
podlega karze aresztu lub grzywny.
Art. 37c. (uchylony).
Art. 38. 1. Sąd przekazuje zawiadomienie o wydanym prawomocnym
orzeczeniu o przepadku zwierzęcia organizacji społecznej, której statutowym
celem działania jest ochrona zwierząt, biorącej udział w postępowaniu lub innej
organizacji o takim samym statutowym celu działania.
2. Organizacja społeczna, o
której mowa w ust. 1, po otrzymaniu zawiadomienia jest obowiązana powiadomić
niezwłocznie powiatowego lekarza weterynarii o wejściu w posiadanie zwierzęcia.
3. Po otrzymaniu powiadomienia, o którym mowa w ust. 2, powiatowy lekarz
weterynarii niezwłocznie przeprowadza badanie zwierzęcia.
4. Organizacja społeczna, o której mowa w ust. 2, przekazuje zwierzę
nieodpłatnie:
1) schronisku dla zwierząt, jeżeli jest to zwierzę
domowe lub laboratoryjne, lub
2) państwowej jednostce organizacyjnej prowadzącej
gospodarstwo rolne, jeżeli jest to zwierzę gospodarskie, lub
3) ogrodowi zoologicznemu lub schronisku dla zwierząt,
jeżeli jest to zwierzę wykorzystywane do celów rozrywkowych, widowiskowych,
filmowych, sportowych lub utrzymywane w ogrodach zoologicznych.
5. Przekazanie zwierzęcia, o którym mowa w ust. 4, następuje za zgodą podmiotu,
któremu zwierzę ma być przekazane.
6. W przypadku braku zgody, o której mowa w ust. 5, lub wystąpienia innych
okoliczności uniemożliwiających przekazanie zwierzęcia podmiotom, o których
mowa w ust. 4, zwierzę może zostać nieodpłatnie przekazane innej osobie prawnej
lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej albo osobie
fizycznej, która zapewni mu właściwą opiekę.
7. Z przekazania zwierzęcia sporządza się protokół, który zawiera:
1) datę przekazania zwierzęcia;
2) nazwę, siedzibę i adres organizacji społecznej przekazującej
zwierzę;
3) nazwę i siedzibę osoby prawnej lub innej jednostki
organizacyjnej albo imię, nazwisko, miejsce zamieszkania i adres osoby
fizycznej, której zwierzę jest przekazywane;
4) określenie gatunku, wieku i płci zwierzęcia;
5) informację o stanie zdrowia zwierzęcia.
8. Koszty wykonania orzeczenia o przepadku zwierzęcia ponosi skazany.
Art. 39. 1. W sprawach o przestępstwa określone w art. 35 ust. 1 i 2, jeżeli nie działa pokrzywdzony, prawa pokrzywdzonego może wykonywać organizacja społeczna, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt.
2. (skreślony).
Art. 40. Organizacje społeczne, których statutowym celem działania jest
ochrona zwierząt, mogą współdziałać z właściwymi instytucjami państwowymi i
samorządowymi w ujawnianiu oraz ściganiu przestępstw i wykroczeń określonych w
ustawie.
Rozdział 12
Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe
Art. 41. W ustawie z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (Dz. U. Nr
12, poz. 114, z 1981 r. Nr 24, poz. 124, z 1982 r. Nr 16, poz. 125, z 1983 r.
Nr 6, poz. 35 i Nr 44, poz. 203, z 1984 r. Nr 54, poz. 275, z 1985 r. Nr 14,
poz. 60 i Nr 23, poz. 100, z 1986 r. Nr 39, poz. 193, z 1988 r. Nr 20, poz. 135
i Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 34, poz. 180, z 1990 r. Nr 51, poz. 297, Nr 72,
poz. 422 i Nr 86, poz. 504, z 1991 r. Nr 75, poz. 332 i Nr 91, poz. 408, z 1992
r. Nr 24, poz. 101, z 1994 r. Nr 123, poz. 600, z 1995 r. Nr 6, poz. 29 i Nr
60, poz. 310 oraz z 1997 r. Nr 54, poz. 349, Nr 60, poz. 369, Nr 85, poz. 539,
Nr 98, poz. 602, Nr 104, poz. 661 i Nr 106, poz. 677) skreśla się art. 62.
Art. 42. Do czasu wydania przepisów wykonawczych do ustawy, nie dłużej
jednak niż przez okres 12 miesięcy od dnia jej wejścia w życie, stosuje się
odpowiednio przepisy dotychczasowe, jeżeli nie są sprzeczne z ustawą.
Art. 43. Traci moc rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22
marca 1928 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 1932 r. Nr 42, poz. 417, z 1969 r.
Nr 13, poz. 95, z 1971 r. Nr 12, poz. 115 i z 1997 r. Nr 88, poz. 554).
Art. 44. Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, z
tym że przepis art. 12 ust. 4 oraz art. 34 ust. 3 w zakresie wykonywania uboju
przez przyuczonego ubojowca wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1999 r.
________
1) Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji
wdrożenia dyrektywy 1999/22/WE z dnia 29 marca 1999 r. dotyczącej trzymania
dzikich zwierząt w ogrodach zoologicznych (Dz. Urz. WE L 94 z 09.04.1999).
Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone w
niniejszej ustawie - z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa
w Unii Europejskiej - dotyczą ogłoszenia tych aktów w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej - wydanie specjalne.